Acné is vervelend. Het is ontsierend, laat vaak littekentjes achter en maakt de meeste mensen die eraan lijden helaas toch een beetje onzeker. Vooral in de puberteit – op zichzelf al een gevoelige levensfase – is dat natuurlijk een ramp. Gelukkig is er in de natuur voor iedere kwaal een middel.
Oorzakelijk gezien kan acne zowel verband houden met de gezondheid van je darmen, als je voedingspatroon, je lymfe- en afweersysteem, je lever, je bloedsuikerstofwisseling en/of (het hoeft gelukkig niet allemaal tegelijk aan de hand te zijn) je hormoonhuishouding. Traditioneel natuurgeneeskundig bekeken worden de meeste acné-achtige huidproblemen in verband gebracht met een verstoring in de afvoer van afvalstoffen.
Afvalstoffen en ontgiften
Ons lichaam maakt zelf constant afvalstoffen aan. Dit is normaal, het hoort bij onze stofwisseling. Ook van buitenaf krijgen we afvalstoffen binnen, bijvoorbeeld vanuit onnatuurlijke toevoegingen in ons voedsel (pesticiden, additieven) of door luchtvervuiling (uitlaatgassen, bijvoorbeeld). In onze huidige maatschappelijke leefomgeving is de afvalstoffendruk stukken hoger dan vroeger. Denk bijvoorbeeld aan straling, microplastics in onze voeding en ons drinkwater, schadelijke stoffen in cosmetica en verzorgingsproducten en een toegenomen gebruik van pesticiden en andere synthetische bestrijdingsmiddelen in zowel onze voeding als onze natuurlijke omgeving. Al deze afvalstoffen moeten worden afgevoerd.
Daarvoor beschikt je lichaam over allerlei uitscheidingsorganen
Je lever filtert afvalstoffen uit je bloed en knutselt ze om tot makkelijk uit te scheiden verbindingen. Vervolgens worden deze afvalstoffen opgelost in de galvloeistof, die vanuit je galblaas naar de darm wordt afgevoerd, alwaar je het hele zwikkie uitpoept.
Je nieren filteren wateroplosbare afvalstoffen uit je bloed, die je vervolgens uitplast.
Je huid scheidt ook afvalstoffen uit met de zweet- en talgproductie. Daarom ga je ook extra stinken als je alcohol of drugs hebt gebruikt, veel uien of knoflook hebt gegeten, (veel) koffie hebt gedronken of stress hebt.
Je lymfestelsel kun je zien als de vuilniswagen die het afval ophaalt uit de buitenwijken van je lichaam (de perifere weefsels zoals je huid, slijmvliezen, vet- en bindweefselkussentjes). Je lymfestelsel haalt vocht en afvalstoffen uit je perifere weefsels en brengt ze terug naar je bloedbaan. Voor het reinigen van je lichaam is het van belang dat je lymfevloeistof goed blijft stromen zodat je huid, slijmvliezen en andere perifere weefsels goed van afvalstoffen worden ontdaan. Het lymfestelsel heeft daarnaast een nauwe relatie met je immuunsysteem.
Je lichaamssappen, dat hele privégebeuren van vaginale afscheiding, tranen, sperma, zweet, menstruatiebloed, pus, oorsmeer, snot, talg en ander lekkers, kunnen ook als uitscheidingsmechanisme gaan fungeren, voornamelijk wanneer de gangbare uitscheidingswegen (tijdelijk) overbelast zijn. Dan ga je bijvoorbeeld meer zweten, stinken of grote snottebellen produceren in een variatie van lichaamsopeningen.
Want: als het ene afvoerende orgaan niet lekker werkt, moeten andere organen daarvoor gaan compenseren. Dit compensatieprincipe komt in het natuurgeneeskundige denkmodel veelvuldig terug. Als je lever niet goed uitscheidt, blijven er meer afvalstoffen achter in je bloed en kan je huid onder druk komen te staan, geprikkeld raken en gemakkelijker gaan ontsteken dan normaal. Op die manier kan een klacht in het ene orgaan worden veroorzaakt door een overbelasting van het andere orgaan.
Acné en de leverenergie
Zo werkt het vaak ook met het ontstaan van acné. Acné, vooral in de puberteit, houdt vaak verband met een overbelasting van de lever. (Let op: ik bedoel hiermee niet dat er sprake is van een pathologische orgaandisfunctie! Het gaat om het “prestatieniveau” van de lever dat verminderd is) Als de lever onvoldoende uitscheidt, blijven er meer afvalstoffen achter in het lichaam, waardoor andere uitscheidingsorganen, zoals de huid, meer onder druk komen te staan. Op die manier kan acné dus een compensatiemechanisme zijn, en primair veroorzaakt worden door een overbelasting van de lever.
Je lever in je leven
Als ik dan toch bezig ben, nog even een stukje energetica erbij: de lever heeft, als orgaanenergie, volgens de traditionele natuurgeneeskundige visie de taak om onze idealen te bepalen vanuit onze identiteit en koers te houden in het leven. (De galenergie is vervolgens de uitvoerder hiervan, en gaat over kansen aangrijpen, assertief zijn en je grenzen aangeven.) Leverenergie gaat over omgaan met frustraties en creatieve oplossingen zoeken om soepel voorbij blokkades te kunnen bewegen.
Traditionele Chinese Geneeskunde
Ook in het Oosten komt deze visie terug: volgens de TCM (traditionele Chinese Geneeskunde, waar acupunctuur een onderdeel van is) regeert de leverenergie over het “vloeiend spreiden” van lichaamsenergieën. Zo is een sterke, gezonde lever bijvoorbeeld nodig om soepel van de ene naar de andere emotie te kunnen bewegen en ontstaan er woede en frustratie wanneer deze orgaanenergie overbelast of uit evenwicht raakt.
Niet gek dus dat de lever juist bij pubers kwetsbaar is en gemakkelijk onder druk komt te staan. In de puberteit wordt er immers van ons verwacht dat we voor het eerst zelfstandig een richting gaan kiezen in het leven en onze identiteit gaan uitdragen. Iedere ouder van kinderen in de puberteit kan ervan getuigen dat daar meestal de nodige frustraties bij komen kijken…
Ontstekingsgevoeligheid
Bovenstaande is uiteraard een nogal specifieke, traditioneel-natuurgeneeskundige manier van kijken. Wetenschappelijk gezien kun je daar weer een ander interessant licht op laten schijnen, door te kijken naar de ontstekingsgevoeligheid van het lichaam. In dit blog over de huid kun je daar meer over lezen. Beide visies leiden overigens tot vergelijkbare natuurgeneeskundige strategieën en interventies (zoals goede voeding, de juiste vetzuren, een gezonde darmflora, ontgiften van afvalstoffen, diepe ontspanning en een gezond levermetabolisme) en zijn beide effectief.
Acné en de hormoonhuishouding
Naast een belasting van de lever kan acné ook (vaak mede) veroorzaakt worden door schommelingen in de hormoonhuishouding. Daarom zie je vaak dat jongens in de puberteit een soms ernstige vorm van acné kunnen hebben die zo rond het 21ste-23ste levensjaar plotsklaps geneest. Dit hangt samen met de stabiliteit van de hormoonhuishouding die bij jongens zo rond die leeftijd in evenwicht is gekomen.
Bij jonge vrouwen gaat het ontwikkelen van een stabiele, regelmatige menstruele cyclus vaak met nogal wat ups en down gepaard en kan heel wat langer duren. Acne die bij meisjes en jonge vrouwen in de puberteit begint, kan daarom als je pech hebt heel wat jaren langer aanhouden dan bij jongens.
Ook de hormonale schommelingen die vaak ten grondslag liggen aan acné, hebben een relatie met de lever, zowel fysiek-wetenschappelijk als energetisch gezien.
Acne en insulineresistentie
Insulineresistentie is een aandoening waarbij je chronisch verhoogde insulinespiegels in je bloed hebt, doordat je lichaamscellen minder gevoelig zijn geworden voor insuline. Dit wordt ook wel hyperinsulinemie, metabool syndroom of pre-diabetes genoemd. Dit laatste omdat insulineresistentie, wanneer je het niet actief behandelt, zich vaak ontwikkelt tot “echte” diabetes type 2. Insulineresistentie speelt een rol bij allerlei klachten, zoals pijnlijke en/of zware menstruaties, PCOS (poly cysteus ovarium syndroom), perimenopauze en acne.
Ook veroorzaakt insulineresistentie veroorzaakt vetopslag rondom je middel en is een risicofactor voor diabetes, kanker, osteoporose, dementie en hart- en vaatziekten.
Insulineresistentie gaat gepaard met een cascade aan laaggradige ontstekingsprocessen. Deze ontstekingen liggen ten grondslag aan allerlei inflammatoire aandoeningen, waaronder acné. Het tegengaan en voorkómen van eventuele insulineresistentie is dan ook een belangrijke pijler bij de aanpak van acné.
Insulineresistentie kun je vaststellen met een bloedonderzoek via je arts. Als je vetopslag hebt rond je middel, is de kans dat je insulineresistentie hebt of aan het ontwikkelen bent, groter. Ook als je geen “overgewicht” hebt, kun je verhoogde insulinespiegels hebben.
Oorzaken van insulineresistentie
Insulineresistentie ontstaat door de combinatie van het eten van suiker met te weinig lichaamsbeweging. Het gaat dan vooral om snelle suikers en geraffineerde suikers. Denk aan vruchtensap, frisdrank, snoep, koek, zoete sausjes en dressings, desserts, suiker in je koffie/thee, enzovoort. Het eten van hele vruchten, mits gematigd, veroorzaakt geen insulineresistentie. Een uitzondering daarop zijn gedroogde dadels, die superzoet zijn.
Insulineresistentie herstellen
Om insulineresistentie te keren, is het belangrijk om:
- Suikers (zie hierboven) te schrappen. Schrap ook koffie, want dat maakt je bloedsuikerspiegel eveneens instabiel.
- Flink te gaan bewegen, vooral korte sessies krachttraining van maximaal 30 minuten, ongeveer 3 keer per week, en daartussendoor elke dag lekker veel bewegen. Niet intensief duursporten want daardoor maak je stresshormonen aan.
- Te zorgen voor een regelmatig dag- nachtritme en een goede nachtrust (dus op tijd naar bed en op tijd weer op, goede slaap hygiëne).
- Extra magnesium te gebruiken.
Zuivel en acné (en menstruatiepijn)
Zuivel, dus melkproducten, kun je indelen in A1- en A2-zuivel. A1-zuivel is afkomstig van “gewone” koemelk en A2- zuivel is afkomstig van geiten- en schapenmelk en Jersey-koemelk. De meeste mensen verdragen A1-koemelk producten slecht: ze kunnen dit type caseïne slecht verteren. A2-zuiveleiwitten zijn kleiner en makkelijker verteerbaar, waardoor geiten- en schapenzuivel door de meeste mensen beter wordt verdragen. Maar er is nog een dingetje met A1-zuivel: veel mensen hebben een specifiek enzym dat A1-eiwitten opknipt in een sterk ontstekingsbevorderend stofje. Dit stofje draagt bij aan ontstekingsaandoeningen zoals acné.
Een andere, ook niet onbelangrijke, bijwerking van dit ontstekingsbevorderende stofje, is dat het je menstruatie (of de menstruatie van je puberdochter dus) flink pijnlijk kan maken. Heeft je puberkind naast acné dus ook last van flink pijnlijke menstruaties? Probeer de koemelk dan eens helemaal weg te laten uit het dieet (met uitzondering van roomboter dat nauwelijks caseïne bevat). Geiten- of schapenyoghurt eten gaat meestal wel goed.
Acné en de darmen
Verstoorde darmen liggen ten grondslag aan een enorme hoeveelheid chronische (ontstekings)klachten. Dat is met acné niet anders. Gaat acné bij jou gepaard met darmklachten, lees dan eerst dit blog over gezonde darmen.
Zo genees je acné
Zorg voor een gezonde ontgifting
Kruiden zijn de beste ontgifters. Bij acné is vooral een combinatie van klitwortel, paardenbloem, mariadistel, geelwortel, artisjok, echinacea, berk, gentiaan en kleefkruid effectief. En natuurlijk hebben wij een kruidenmiddel in huis dat precies die heilzame combinatie van kruiden bevat. Wil je weten welk product je moet hebben? Bel of mail ons dan even. Vanwege de wet op claims mogen we je dat in dit blog niet direct vertellen, vandaar de omslachtigheid.
Zorg voor gezonde darmen
Gezonde darmen staan aan de basis van een gezonde huid. In dit blog lees je er alles over.
Behandel indien nodig de hormoonhuishouding mee
Vitex agnus castus is een fantastisch kruid voor vrouwen, waarmee een hoop maandelijkse ongemakken, ook met betrekking tot de huid, kunnen worden genezen. Ook andere supplementen, zoals GLA (uit borageolie of teunisbloemolie bijvoorbeeld), visolie, magnesium, vitamine D3 en een krachtige multi hebben hun waarde bewezen bij het stabiliseren van het vrouwelijke evenwicht.
Eet gezond, leef gezond
Het spreekt echt enorm voor zich, maar gebruik geen cafeïne-houdende dranken (zoals koffie of energydrinks), gebruik geen alcohol, rook nooit, gebruik geen drugs…. Het ligt allemaal best voor de hand.
Voor veel jongeren is een perfect voedingspatroon vaak teveel gevraagd, maar mocht je je puber ervoor kunnen interesseren: vermijd suiker te allen tijde, eet flink veel groenten en fruit, vergeet je noten en zaden niet, eet alles onbewerkt (dus kies voor volkorenpasta, zilvervliesrijst en vermijd witmeelproducten), zorg dat alle dierlijke voedselbronnen biologisch zijn (en de rest liefst ook, natuurlijk, maar je vlees, eieren en zuivel in ieder geval) en drink genoeg schoon water. De rest van een gezond voedingspatroon is een kwestie van finetunen. Hier lees je meer.
Gebruik de juiste supplementen
Naast ontgiftende kruiden is een goede basissuppletie erg van belang. Dit voorkomt namelijk tekorten en zorgt ervoor dat het lichaam de aansturing die kruiden geven, ook daadwerkelijk kan uitvoeren. Vitaminen, mineralen, vetzuren en andere bio-actieve stoffen vormen namelijk de sleutelstoffen waarmee een gezonde stofwisseling staat of valt. Heb je klachten? Kies dan in ieder geval voor een multi, vitamine D3, extra omega-3-vetzuren en bij stress en spanning extra magnesium.
Specifieke supplementen bij huidklachten zijn GLA, L-Glutamine en probiotica.
Zorg voor diepe ontspanning
Dit wordt bijna altijd vergeten maar is van wezenlijk belang. Stress heeft een diepe verstoring op ons welzijn en de meest effectieve oplossing om stress in het hier en nu aan te pakken is het dagelijks doen van diepe ontspanningsoefeningen.
Toe aan een persoonlijk advies? Kom langs in de winkel, bel of mail ons! Je bent van harte welkom.
Het bericht Acné verscheen eerst op Drogisterij AJ van der Pigge.