Pijn… we hebben er allemaal regelmatig mee te maken. Pijn kan tijdelijk en chronisch zijn. Pijn kan allesoverheersend en onverdragelijk zijn. Je kan je even stoten of je kan een keer vallen, dan doet het goed pijn, vaak is het even wrijven en gelukkig gaat het dan beter. Maar wat als je een aandoening hebt waardoor je vaak of langdurig pijn hebt? Dan kan het heel veel impact op je leven hebben. Zijn er dan dingen waar je zelf misschien toch nog wat invloed op kan hebben? Die verlichting geven en je levensplezier weer teruggeven? Hanteer je pijn met onze tips.
Hanteer je pijn
Pijn kan ontstaan door beschadiging van weefsel. Maar dit hoeft niet altijd. Denk maar ook hoofdpijn, dan is er niet meteen wat stuk in je hoofd of iets dergelijks. Meestal trekt dat ook gewoon weer weg. Als je pijn waarneemt, spelen je hersenen, neurotransmitters, endorfinen en zenuwstelsel hier een grote rol in. Inmiddels is veel duidelijker over hoe pijn werkt en hoe je het kan beïnvloeden.
Soorten pijn
Pijn kan op verschillende manieren omschreven worden. Brandend, stekend, zeurend, kloppend. Dit heeft vaak te maken met waar het gelokaliseerd is en waardoor het veroorzaakt wordt. Zo kan zenuwpijn een typerende zeurende, scherpe pijn geven. Hoofdpijn kan heel erg kloppend aanvoelen. Sommige pijnsoorten komen ook door elkaar heen voor bij bepaalde klachten.
Geschiedenis van de wetenschap van de pijn
Heel lang dachten de dokters van toen dat pijn optrad als een gevolg van schade aan je lichaam door bijvoorbeeld een verwonding en dat de zenuwen deze pijn en schade registreerden en naar de hersens een signaal stuurden, alarm! Maar dit verklaarde bijvoorbeeld niet waarom mensen soms bijvoorbeeld fantoompijn ervaren (pijn aan een geamputeerd lichaamsdeel) of geen pijn voelen als er veel stress is, bijvoorbeeld als er gevaar is. Maar je kan jezelf ook afleiden van pijnsensaties door bijvoorbeeld te wrijven om pijn te verzachten. Of als je ergens in verdiept bent wat je heel leuk vindt. Dus het kan kennelijk onder bepaalde omstandigheden ook veranderen van aard .
Nieuwe manier van denken
Tegenwoordig zijn de hoge heren en dames erachter dat pijn niet alleen in het getroffen lichaamsdeel zit, maar het zich nesteltin het hele zenuwstelsel (zenuwen, ruggenmerg, hersenen en bepaalde chemische reacties in je lichaam).
Zo kwamen ze erachter dat er dus bepaalde systemen in je lichaam betrokken zijn bij pijn die te beïnvloeden zijn zoals:
- Een heuse pijnpoort
- Endorfinen; natuurlijke pijnstillers van het lichaam
- Neurotransmitters
- Je hersenen
- Het limbisch systeem
De pijnpoort
De pijnpoort zit daadwerkelijk aan de achterkant van het ruggenmerg. Het bevindt zich bij de achterhoorn. Alle boodschappen die via je zenuwbanen reizen moeten langs deze poort. Deze poort is beïnvloedbaar, en dat is nou juist mooi want zo kan je zelf invloed hebben op of deze poort bepaalde signalen wel of niet doorlaat en zo je hersenen bereiken.
Fysieke sensaties zoals pijn, jeuk, soorten pijn en aanraking reizen met een bepaalde snelheid over je zenuwbanen.
Soort sensatie | Snelheid in meters per seconde |
Doffe pijn of jeuk | 800-3000 |
Scherpe of brandende pijn | 8000-50.0000 |
Aanraking | 56.000-120.000 |
Nou is het interessante dat de snelheid bepaalt of de prikkel door de poort komt. En wat nou helemaal fijn is, dat aanraking door wrijving dus ook zorgt dat deze een pijnsensatie kan verslaan bij de poort. Vandaar dat je verlichting ervaart als je je stoot en gaat wrijven! Het is eigenlijk een soort afleiding voor je zenuwstelsel.
Er bestaat ook een pijnstillend apparaatje dat je zenuwen kan beïnvloeden bij pijn genaamd TENS. Dit maakt ook gebruik van dit mechanisme. TENS wordt verstrekt door een zogenaamde pijnpoli in het ziekenhuis. Bepaalde klachten komen daarvoor in aanmerking.
Maar bijvoorbeeld pleisters met rode peper erin, werken zo ook bij pijn. Deze geven een lichte en prettige verwarming van de huid. Wat je pijnpoort dus weer positief beïnvloedt.
Endorfinen
Zijn chemische boodschapstofjes die als een natuurlijke pijnstiller kunnen werken. Er zijn hier best veel verschillende van, de een sterker dan de andere. Sommigen daarvan kunnen net zo pijndempend werken als morfine. Ze worden ook wel endogene opiaten genoemd, wat inhoudt dat ze door het lichaam geproduceerde opiaten zijn. Ze werken dus op de opiumreceptoren in het lichaam. Jaaa die bestaan echt. Daarnaast blokkeren endorfinen ook een vervelend stofje dat pijn kan verergeren en dat heet substance P. Over opiaten zo meer. Eigenlijk werken endorfinen als een soort remsysteem in het lichaam.
Bevordering van de werking van endorfinen door
- Seksuele opwinding
- Extase (ook door geloofsbeleving)
- Overweldigende opluchting
- Sereniteit
- Helemaal opgaan in een activiteit
Endorfinen worden geremd door
- Continue verergerde pijn
- Stress
- Depressie
- Te weinig bewegen
Therapieën die endorfinen verhogen
- Wandelen
- Yoga
- Massage
- Acupunctuur
- Voetzoolmassage
Zo heb je al wat tips wat je kan doen.
Neurotransmitters
Betekenen: Neuro =z enuw en transmitter = overdragen.
Neurotransmitters zijn stofjes die helpen bij de overdracht van bepaalde stoffen tussen zenuwcellen. Er zijn een aantal belangrijke stoffen die invloed hebben.
Bevordering aanmaak | Vermindering aanmaak | ||
Serotonine | Kan pijn verminderen | Voeding, geneesmiddelen
lichaam- en geestwerk slaap activiteit |
Slaapgebrek
Erfelijkheid Stemmingsproblemen |
GABA | Remt pijn
Bevordert ontspanning |
Activiteit
Slaap Geneesmiddelen |
Erfelijkheid
Gebrek aan activiteit Slaapgebrek |
Substance P | Bevordert pijn | Teveel onprettige lichamelijke sensaties als pijn | Voeding
Kruiden Massage Contact geneesmiddelen |
Dopamine | Vermindert pijn | Geneesmiddelen
Activiteit |
Ernstige stress
Slaap gebrek |
Zo begrijp je ook dat sommige antidepressiva kunnen helpen om pijn te verminderen.
Zo zie je ook hoe belangrijk het is om voldoende te bewegen en om voldoende te slapen.
Je hersenen
Zoals al uitgelegd kunnen je hersenen door stress of extase een hele andere verhouding hebben met pijnsensaties. Door zware stress kan de endorfine verminderen en pijn verergeren. Door extase kan pijn verminderen door verhoogde aanmaak van endorfinen. Door opperste concentratie kan je jezelf ook afleiden van pijn door iets heel intensief te doen, bijvoorbeeld sporten of meditatie.
Je emoties
Je emoties in je hersenen worden geregeld door het limbische systeem. Je kan je voorstellen dat als je pijn hebt daar een hoop emoties bij komen kijken. Dat ligt uiteraard aan de hele situatie. Is het tijdelijke pijn of chronische pijn bijvoorbeeld? Hoe ernstig is de situatie? Hoeveel pech speelt er nog meer? Door de emoties over de pijn kan je verder ontregelt raken. Want stel je hebt chronische rugpijn, je maakt je daar onwijs zorgen over, je slaapt slecht, waardoor de endorfinen en neurotransmitters ook nog ontregeld raken, je voelt je nog slechter, je hebt helemaal geen zin meer om mensen te ontmoeten en vervolgens zit je alleen thuis. Zo beland je van de regen in een drup waar je helemaal niet wilt zijn. Dan verandert pijn in lijden.
Reguliere pijnbestrijding
NSAID’s
Artsen hebben vaak een antwoord op chronische pijn; pijnstillers. Daar zijn zeer veel soorten in met de nodige bijwerkingen. NSAID’S; Non Steroid Anti-Inflammatory Drugs. Deze groep omvat pijnstillers die vaak eindigen op -fen: ibuprofen, naproxen, streptofen, maar ook middelen zoals diclofenac, celecoxib, aspirine. De werking van de NSAID’S is gebaseerd op het remmen van prostaglandinen. Op deze manier zijn deze pijnstillers in staat om ontstekingsremmend te werken. Ze worden vaak ingezet bij reumatische klachten, menstruatieklachten. Maar omdat ze op de prostaglandinen werken, kennen ze ook mogelijk ernstige bijwerkingen, zoals maag- en darmzweren, moeheid, misselijkheid en verdunning van het bloed en nog veel meer. Houd je daarom altijd aan de gebruiksaanwijzing.
Paracetamol
Dan heb je nog paracetamol; dit valt niet binnen de groep van de NSAID’S. Paracetamol werkt waarschijnlijk ook op de prostaglandinen, maar in dit artikel kwam ik tegen dat ze de werking ervan nog niet geheel hebben opgehelderd. Paracetamol is een hele bekende en goedkope pijnstiller die veel gebruikt wordt voor koorts en pijn. Niettemin kleven hier ook gevaren en bijwerkingen aan. Vooral voor de lever is paracetamol beschadigend. Houd je daarom altijd aan de gebruiksaanwijzing.
Opiaten
Dan heb je nog de opiaten, zoals opiumpleisters, oxycodon, fentanyl, tramadol, morfine, oramorph, methadon, hydromporphon en nog veel meer. Opiaten vinden hun oorsprong van ontstaan uit de opiumplant oftewel de Papaver somnifera. De papaverbol van bepaalde soorten is rijk aan opiaten. Opiaten bezetten in ons lichaam de opioïd-receptoren in ons centrale zenuwstelsel. Ze zorgen er op deze manier voor dat pijnprikkels verminderen of verdwijnen. Deze groep is de sterkst werkende groep, maar ook hoogst verslavend zoals je wel kunt voorstellen. Buiten de verslavingsgevoeligheid, kent deze groep ook de nodige bijwerkingen zoals obstipatieproblemen, misselijkheid, braken, droge mond en jeuk.
In Amerika is jarenlang een ernstige pijnstillerverslavingsepidemie geweest, omdat mensen begonnen met dit soort pijnstillers en vervolgens zwaar verslaafd raakten. Als ze deze middelen niet meer van de apotheek of arts kregen, dan werden ze gedwongen om de straat op te gaan om heroïne of illegale pijnstillers te kopen. Met alle gevolgen van dien. Dit probleem bestaat overigens nog steeds. In 2021 zijn er wederom 100.000 mensen omgekomen door pijnstillergebruik in Amerika. Op Disneyplus staat overigens een documentaire over deze ontstaansgeschiedenis, want er was hier vooral 1 familie voor aansprakelijk. De familie Sackler van Purdue pharma. Maar ook op netflix staan meer docu’s/films op die hierover gaan, zoals The pharmacist en Heroin(E).
Het mag duidelijk zijn dat pijnstillers niet zonder gevaren zijn en dat het belangrijk is om hier zeer verantwoord mee om te gaan en het liefst zoveel gebruik te mijden, tenzij het niet anders kan.
Chronische pijn de baas
In Nederland zijn wel 2 miljoen mensen die met pijn rondlopen die langer duurt dan 3 maanden. Dat noemen we chronische pijn. Het vervelende van het woord ‘chronisch’ is, dat je meteen het gevoel krijgt dat het dus voor altijd is. Dit is uiteraard niet goed voor je gevoel zelf macht te hebben over het beïnvloeden van het gevoel pijn te hebben. Het geeft meteen het ideel dat je er eigenlijk nooit meer vanaf komt. Dit hoeft niet per se waar te zijn. Oef dat scheelt weer. In de medische wereld duiden ze met de term ‘chronisch’ vaak klachten die langer duren. Bijvoorbeeld een frozen shoulder kan chronisch lijken, want je hebt het zeker 3 maanden, maar toch kan het na verloop van tijd over zijn.
Het vervelende met hoe goed je lichaam het ook bedoelt door het signaal af te geven ‘hé je moet uitkijken, doe voorzichtig’ is dat het pijncentrum in je lichaam op een gegeven moment overgevoelig raakt en ‘aan’ blijft staan. Dit noem je sensitisatie. De clou wordt dan dus om te snappen waarom en wanneer het pijncentrum en je centrale zenuwstelsel geprikkeld raken en blijven. En hoe je dit dus positief kan gaan beïnvloeden.
Therapieën
Wat inmiddels duidelijk denk ik is, is dat je veel meer kan dan je zo denkt bij chronische pijn. Welke therapie bij jou past is soms een kwestie van uitproberen. En soms heb je meerdere therapiesoorten nodig om de kwaliteit van leven te verbeteren. Hieronder een opsomming van mogelijkheden.
- Wandelen
- Ademhalingsoefeningen
- Yoga
- Massage
- Acupunctuur
- Voetzoolmassage
- Voeding
- Voldoende slaap
- Meditatie
- Seks
- Aromatherapie
- Koud douchen
- Ontspanning en rust
Voeding
Over voeding valt uiteraard weer veel te zeggen in dit perspectief. We hebben daar al veel over geschreven. Het is in ieder geval belangrijk om veel groente te eten, voeding te eten die ontstekingen vermindert, voldoende eiwitten binnen te krijgen voor herstel, matig te zijn met suiker en geraffineerde producten. Ananas, papaya, gember, granaatappel, tomaten, vette vis met een MSC keurmerk zijn zeer aan te raden.
Natuurlijke pijnstillers
Uit de natuur zijn zoals al omschreven ook natuurlijke pijnstillers voortgekomen. Zoals al uitgelegd is de meest beroemde de Papaver somniferum als bron van opium. Maar ook de bron voor de aspirine ligt in de natuur, namelijk de schietwilg Salix alba. Wilgenbast bevat salicylzuur en werd al 300 voor Christus door mensen gebruikt om pijn te bestrijden door op de bast te kauwen. De verfijning van het maken van de huidige NSAID’s is eigenlijk gebaseerd op deze natuurlijke bronnen. Hierna zijn door de farmacie elke keer moleculen verschoven om weer een nieuwe pijnstiller te bedenken.
We hopen zo dat we je voldoende tips hebben kunnen geven om met pijn te leren omgaan en het op allerlei manieren mogelijk te kunnen beïnvloeden of verminderen. Mocht je graag advies of hulp willen bij jouw klachten? Je mag ons altijd bellen (0235312454) of mailen (info@vanderpigge.nl).
Boektip
James N. Dillard Het pijnboek; boordevol uitleg en allerlei therapieën die je kan volgen om pijn te verminderen.
Verklein je pijn, beter functioneren met minder pijn; over 50 verhalen van mensen die aan de slag gingen met chronische pijn.
Natuurlijke pijnstillers van Yann Rougier
Het bericht Hanteer je pijn verscheen eerst op Drogisterij AJ van der Pigge.