Bij de naam klaver denken veel mensen meteen aan de rode en witte klaver, de meestvoorkomende klaversoorten in Nederland. In deze gaat het over de rode klaver (Trifolium pratense), alsmede de verschillen met de witte klaver en andere klaversoorten die hier erg op lijken. Wist je dat rode klaver een geneeskrachtige plant is, die heel geschikt is voor vrouwen in de overgang? Rode klaver vind je veel terug in de geschiedenis. Voor de christenen stond de plant symbool voor de heilige drie-eenheid, vanwege zijn 3 blaadjes. Daarom is de plant ook de nationale plant voor Ierland!
In Ierland wijst het op de heilige drie-eenheid, de Vader, de Zoon en de heilige geest, die door Sint Patrick, de patroonheilige, werd gepredikt. Je zag de plant dan ook vaak terugkomen in kerken met glas-in-loodramen.
Uiteraard kennen we allemaal het klavertje vier dat bekend staat als geluksbrenger als je hem tegenkomt. Het zou beschermen tegen kwade geesten en magische kwaliteiten bezitten.
Familie
Rode klaver is een plant van de vlinderbloemenfamilie (Fabaceae). De Nederlandse naam van deze familie duidt op de vorm van de bloem en heeft niets te maken met de bestuiving, waarvoor doorgaans bijen en hommels verantwoordelijk zijn. Bijen en hommels smullen dus vaak nectar van deze bloemetjes. Vlinders spelen hier een kleinere rol in. De vlinderbloemenfamilie wordt gekenmerkt door de aanwezigheid van vijf kroonbladeren (de gekleurde bloembladeren; bij deze familie hebben ze verschillende afmetingen) en vijf kelkbladeren (de bladeren onder de kroonbladeren die ook bij de bloem horen). Deze zijn groen en bij deze familie vaak vergroeid, waardoor ze moeilijk(er) te onderscheiden zijn. De bloemen zijn tweezijdig symmetrisch. De vrucht is een peul.
Verwant aan de sperzieboon
De familie bestaat uit bomen, struiken en kruiden. In Nederland zijn de bekendste soorten van deze familie de brem, gaspeldoorn, goudenregen, vaste lupine, robinia (ook wel acacia genoemd), rode en witte klaver en (gekweekte) peulvruchten zoals erwt, sperzieboon, tuinboon, etc. Als je goed kijkt naar een uitgebloeide brem of gaspeldoorn zie je de gelijkenis tussen de zaden van deze planten met de sperzie- en snijbonen op je bord.
Herkenbaarheid
Zoals gebruikelijk bij klavers, heeft ook hij drie deelblaadjes per blad. Wat opvalt aan de bladeren is een zeer duidelijke “V” in de bladeren, die bij andere klavers kleiner, minder goed zichtbaar of afwezig is. Deze “V” is blauwgroen van kleur. Vlak onder de bloem zien we ook drie blaadjes, ook wel steunblaadjes genoemd. Net als (veel) andere klavers heeft hij zijn bloemen in een soort bolletje bijeen staan. Meestal zijn deze rozerood van kleur, in sommige gevallen beige of wit. Rode klaver kan rond de 50 cm hoog worden. Rode klaver heeft geen worteluitlopers; het zijn losse planten.
Waar je hem vindt
Rode klaver houdt van een matig voedselrijke bodem. Enige bemesting is welkom, maar de intensieve bemesting die in veel weilanden plaatsvindt is de soort teveel. Het is een grasland-plant, waardoor je deze tegenkomt in natuurlijke weides (zoals bij een biologische of ecologische boer) en in de berm. Het is een van de meest algemene plantensoorten van Nederland. Hij is niet heel kritisch, maar heeft wel een voorkeur voor vochtige omstandigheden. Naast weides komt de plant ook voor in pioniervegetaties, zoals net omgewerkte akkers. Rode klaver is tweejarig of meerjarig.
Verschillen tussen de soorten
De rode klaver kan min of meer wit bloeien en de witte klaver rood. Daardoor kan het lastig zijn om deze soorten uit elkaar te houden. Er zijn echter nog twee manieren de verschillen tussen de twee soorten te zien. Wat ik doe is dat ik kijk naar de tekening in het blad. De rode klaver heeft altijd een duidelijke, vrij grote, blauwgroene “V” in de bladeren. De witte klaver heeft soms ook een “V”, maar die is minder groot en lichtgroen van kleur. Een tweede methode is dat de rode klaver altijd (steun)blaadjes direct onder de bloemen heeft.
Basterdklaver lijkt op witte klaver, alleen is witte klaver een bodembedekker met liggen stengels, waarbij voor basterdklaver geldt dat de stengels van deze plant recht omhoog gaan. Daarnaast heeft basterdklaver geen witte vlek in de bladeren.
Aardbeiklaver is net als witte klaver een bodembedekker, maar de bloemkleur is beige. Deze soort komt alleen in Zeeland veel voor.
Bochtige klaver lijkt zowel op de witte als de rode klaver, maar heeft spitsere bladeren. De “V’ in het blad is niet goed zichtbaar. De kleur van de bloemen kan zowel wit als rood zijn.
Klavertje vier
Normaalgesproken is een klavertje vier een zeer zeldzame afwijking bij klaversoorten. In sterk verontreinigde grond kan het echter vaker voorkomen. Op de bladeren van rode klaver is een “V”-vormige lichte vlek te zien.
Gezondheidstoepassingen rode klaver
Rode klaver heeft fyto-oestrogene eigenschappen. Het is namelijk rijk aan isoflavonen. Isoflavonen uit de natuur net als uit soja of lijnzaad, hebben een stabiliserend effect op de overgang. Omdat bij vrouwen in de overgang het oestrogeengehalte naar beneden gaat, werken isoflavonen remmend op de klachten die hierdoor ontstaan. Daarnaast werkt het hierdoor ook preventief tegen osteoporose. Maar daarnaast werkt rode klaver ook cholesterolverlagend. Dat is weer een andere verrassende eigenschap van dit plantje waardoor het een gunstige bijdrage levert aan hart- en vaatziekten.
Wil je meer advies hierover? Neem dan contact met ons op.
Het bericht Trifolium pratense – Rode klaver verscheen eerst op Drogisterij AJ van der Pigge.